„Całkowita wolność od stresu to śmierć, gdyż stres obecny jest w każdym ludzkim działaniu” tak o stresie mówi jego “ojciec”, Hans Selye.
Selye zauważył, że pacjenci cierpiący na różne schorzenia mają podobne objawy. Określił je mianem stresu, które to słowo zaczerpnął z mechaniki (naciągać, naprężać). Dziś słowem stres określamy dosłownie KAŻDĄ sytuację, która nie idzie po naszej myśli. Czym zatem jest stres?
reakcja fizjologiczna naszego ciała
pojawia się, kiedy nam zależy
stres pojawia się z nadmiaru np. bodźców
wynik interakcji między stresorem a systemem przetwarzania (UN)
stres reprezentuje brak elementów niezbędnych do przetrwania
Stres, czyli pobudzenie, informuje nas o tym co się dzieje w naszym otoczeniu. Czy nasze podstawowe potrzeby są zaspokajane, czy stajemy przed rozwijającymi nas wyzwaniami lub czy grozi nam fizyczne niebezpieczeństwo. To napięcie jest tak silne jak niespodziewane spoliczkowanie - ma nas oprzytomnieć i skierować uwagę na konkretną sytuację. Wzorzec reakcji na stres
czyli ogólny zespół adaptacyjny (General Adaptation Syndrome - GAS) występuje za każdym razem, kiedy organizm styka się z potencjalnym stresorem/bodźcem. Dzieli się na 3 fazy:
stadium reakcji alarmowej - pierwsza, najsilniejsza reakcja, która ma nam pomóc poradzić sobie z sytuacją
stadium odporności - przystosowanie się do sytuacji i pobudzenie reakcji obronnej. Kiedy sytuacja nie trwa długo organizm powoli wraca do normy i, chociaż zasoby zostały naruszone, dochodzi do reakcji zdrowienia. Kortyzol i oksytocyna łagodzą stany zapalne i przywracają równowagę w układzie nerwowym, DHEA zwiększa neuropatyczność dzięki czemu mózg wyciąga wnioski ze stresujących doświadczeń - stres ostry, krótki
stadium wyczerpania - ostatnie stadium. Kiedy stresor trwa zbyt długo lub jest zbyt silny dochodzi do załamania układu nerwowego i wyczerpania organizmu - stres przewlekły
Rodzaje stresu
Eustres to taki rodzaj pobudzenia, który sprawia że momentalnie nasz organizm dostaje mieszanki hormonalnej z adrenaliny i kortyzolu, jednak ponieważ są to sytuacje, które wywołujemy ŚWIADOMIE wydziela się też oksytocyna i DHEA, które chronią serce i wzmacniają pamięć.
Do najpopularniejszych eustresów należą:
sauna i morsowanie (skrajne temperatury)
aktywność fizyczna
okresowe posty
ćwiczenia oddechowe generujące chwilową hiperwentylację lub hipokapnię
Eustres to świadoma mobilizacja organizmu do działania, w trakcie której “myślimy pozytywnie”. Kiedy idziemy pobiegać lub robimy sobie przerwę w jedzeniu wykonujemy te czynności bez przymusu i ze świadomością, że są dla nas korzystne.
Takim pobudzeniem będzie też ślub, narodziny dziecka, awans - wszystko co poprzedza reakcja na wyzwanie.
Kiedy praktykujemy eustres niejako przygotowujemy organizm do sytuacji, kiedy dojdzie do dystresu (tego “złego” stresu). Umiemy sobie lepiej radzić, ponieważ jesteśmy przygotowani na wyrzut kortyzolu i adrenaliny.
Eustres wiąże się ze wzmacnianiem układu nerwowego i zmniejszeniem uczucia przytłoczenia i strachu. Dzięki niemu poszerzamy strefę komfortu i budujemy nowe szlaki neuronalne w mózgu. Drugą stroną medalu jest dystres. To rodzaj stresu, który jest szkodliwy dla organizmu i może prowadzić do różnych problemów zdrowotnych i emocjonalnych. Jest to reakcja organizmu na trudne lub niebezpieczne sytuacje, które są odczuwane jako przytłaczające lub przygnębiające.
Dystres to długotrwałe napięcie, które odczuwamy często, nadmiernie, w samotności. Przykłady dystresu mogą obejmować:
Praca pod presją: Długotrwała praca w warunkach wysokiego stresu, np. nadgodziny, ciągłe terminy i presja na wyniki
Problemy osobiste: Problemy w życiu osobistym, takie jak konflikty rodzinne, kłopoty finansowe, rozwód lub utrata bliskiej osoby
Traumatyczne wydarzenia: Doświadczenie traumatycznych zdarzeń, takich jak wypadki, przemoc fizyczna lub psychiczna, lub klęski naturalne
Chroniczne choroby: Życie z chorobą przewlekłą lub opieką nad osobą chorą
Problemy związane z pracą: Niezadowolenie z pracy, brak perspektyw zawodowych, mobbing lub dyskryminacja w miejscu pracy
Problemy związane z nauką: Nadmierne obciążenie nauką, trudności w nauce, egzaminy i presja na osiągnięcie sukcesu szkolnego
Trudności w relacjach: Konflikty z innymi ludźmi, trudności w nawiązywaniu relacji lub utrzymywaniu przyjaźni, separacja społeczna
Wrzuć na luz
Czujesz, że jakaś dziedzina Twojego życia przynosi Ci przewlekłe, stałe napięcie?
Zadaj sobie pytania:
Czy jest to zależne ode mnie?
Jeśli tak, co mogę zmienić?
Jeśli nie, czy mogę odpuścić myślenie o tym?
Jeśli nie mogę, to dlaczego?
Co mogę zrobić już dziś, żeby poczuć się lepiej? Jaki najmniejszy krok mogę wykonać żeby zmniejszyć ilość napięcia?
Co jest dla mnie ważne? Jakie mam wartości?
Do jakiego celu dążę i czy to, co sprawia, że czuję napięcie mnie tam doprowadzi?
Memłanie niepowodzeń
Chociaż ciało jest mocno zaangażowane w sytuacje stresowe, to nadal masz wybór nad tym co myślisz.
Mózg nie odróżnia faktów od fikcji, a układ nerwowy lubi to co zna i korzysta z utartych schematów myślowych (stres jest nawykiem!). Jeśli co wieczór rozpamiętujesz co się stało nieprzyjemnego i już myślisz co okropnego będzie jutro, jeśli na widok kolegi z pracy zaciskają Ci się pięści, a na myśl o wakacjach czujesz ciężar związany z wydatkami zacznij zauważać te sygnały!
Zapisuj co się dzieje w Twoim ciele i dlaczego, co wpływa na Twoje reakcje. Jaka jest ich pierwotna przyczyna. I zacznij je zmieniać. Na bazie swoich doświadczeń i umiejętności rewiduj to co się dzieje. Wyciągaj wnioski, baw się, oddychaj.
Jeśli cały czas tkwisz myślami w tym, co jest przykre, to Twój układ nerwowy cały świat zacznie postrzegać jako niebezpieczny. Ciało zacznie się spinać, oddech spłycać, a chęci maleć. To najprostszy przepis na wypalenie i apatię. Umysł ponad nastrojem
Wyobraź sobie, że jesteś wyspana/y, zadowolona/y i idziesz na spacer do parku. Jakieś dziecko wjeżdża Ci rowerkiem pod nogi, ale w ogóle się tym nie przejmujesz, bo twoje ciało, oddech i umysł są zadowolone i odprężone.
Teraz wyobraź sobie tę samą sytuację, ale kiedy jesteś zmęczona/y i zdenerwowana/y. Już nie jest tak przyjemnie, co? Sytuacja jest ta sama, ale Twoje podejście inne, bo zależne od stanu ciała.
Wyobraź sobie teraz, że zmęczony mnich buddyjski natrafia na rowerzystę. Reaguje uśmiechem, bo jego umysł jest zawsze radosny.
Jak widzisz to nie zdarzenie samo w sobie jest tym, czym powinniśmy się przejmować. Kłopoty przynosi powtarzająca się sytuacja (np ciągłe rozmyślanie o czymś co się zdarzyło bądź zdarzy; wystawianie się na bodźce jak hałas i nadmierne światło) lub nasza nieumiejętność gromadzenia zasobów i samoregulacji, które pozwolą łagodnie przejść przez cięższy okres w naszym życiu.Podsumowanie
Stres/napięcie/pobudzenie jest szkodliwy tylko kiedy jest
przewlekły
tłumiony
kiedy się go boimy
Dlatego tak ważne jest umiejętne zarządzanie swoimi myślami (które tworzą emocje) i relaksacja ciała, które przechowuje wszystkie doznania.
Dbanie o umysł i ciało (oddech, medytacja, nawodnienie, witaminy, sen, ruch, dobre towarzystwo, zdrowa żywność, świadome lenistwo) to najprostsze i najprzyjemniejsze praktyki, jakie możesz wprowadzić małymi krokami już dziś! I mówię to z pełnym przekonaniem z własnego doświadczenia!
pytanie brzmi, co zrobisz kiedy doświadczysz trudności, a nie czy ich doświadczysz
Chcesz ogarnąć napięcie w swoim życiu? Napisz do mnie i umów się na bezpłatną konsultację :) Z czułością Agnieszka
Comments